İki yıl önce, temelini Türkiyeli ve Hollandalı sanatçıların üretimlerinin üzerine kurarak yola çıkan Through The Window (yazının bundan sonraki kısmında TTW olarak anacağım), takip eden yıllarda o temelin üstüne daha dünyalı katlar çıkmaya başladı.
Queer sanatçı, aktivist ve eğlence sektörü çalışanlarını dijital alemde bir araya getiren TTW projesinin arkasında birçoklarımızın yakından tanıdığı Ömer Tevfik Erten (küratör) ve Kübra Uzun (koordinatör) ile TTW sayesinde tanıştığımız Simon(e) Van Saarloos (çevrimiçi konuşmaların küratörü) var. Zekican Sarısoy da projenin dijital ve medya iletişim sorumlusu.
2020’de Hollanda Konsolosluğu’nun desteğini alarak hayata geçen TTW, son iki fazını Prince Claus Fondation ve Sivil Düşün’den aldığı destekle gerçekleştirdi.
TTW’nin en çok merak edilen ve beklenen etkinliği olan dijital sergisi 22 Haziran’da açılıyor. Ben de bu vesile ile projenin Instagram sayfasından izlenebilecek “Yer Var?” başlıklı serginin 31 katılımcısını daha yakından tanıyacağınız bir rehber hazırladım.
Ada M Patterson
Maske, tekstil, performans, video ve şiiri araç edinen görsel sanatçı ve yazar, güncel çalışmalarında yas, ağıt ve arşivciliği kriz olgularının farklı örnekleri ile queerleşen toplulukların yok oluşuna engel olabilecek araçlar sunuyor. Londra’daki Tate Britain’deki “Adalararası Hayat: 1950’den Bugüne Karayip-İngiliz Sanatı” sergileri arasında en dikkat çekeni olarak öne çıkıyor.
Ajša Vera Dorothy Zdravković
Görsel sanatçı, grafik tasarımcı, illüstratör ve yazar. Sırp-İngiliz asıllı olan ve Kuzey İngiltere’de doğup büyüyen sanatçı, görsel iletişim ve illüstrasyon çalışmalarını sürdürmek için İsviçre’nin Cenevre’ye taşındı. İsviçre’nin geleneksel ve keskin grafik tasarım müfredatından geçse de öğrendiklerinin tam karşısında bir sanatsal yol benimsedi.
Andru Suarez Rojas
Plastik kreasyon malzemesi olarak kullandığı otobiyografiklere dayanan çalışmalarında Barranquilla’da bir trans kız olmanın nasıl bir şey olduğu hakkında hayal ve gizemin gerçekliğini içeren düşsel kompozisyonlar yaratıp, zaman hakkındaki soruları kompozisyonlar ve sahneler üzerinden aktararak travestilik ve zaman manipülasyonu temalarını işliyor. Bu sayede folklorik bakış açısını benimseyen sanatçı, travestilik hakkında evrensel alıntılar yaratmaya çalışıyor.
Angel Ho
Cape Town’lı müzisyen ve kreatif direktör. Performans, drag ve dijital alanın içine güncel toplumsal sorunları ele alırken, bu bağlamlarla beraber baskılayıcı güçleri çözümlemeye çalışıyor. Sanatçı işlerinde toplumsal cinsiyeti reddeden feminen-queer Afrikalı vücudun fantezisine bürünüyor.
Anto López Espinosa
Bir performans yapımcısı ve görsel pratisyen olarak Anto’nun çalışmaları, “ötekilerin” fark edilmesi adına geçerli temsil sistemlerinin sıradanlığı bozan bir lisans olarak işlev görmektedir. Çok sesliliği sıradan anlatıları olağanüstülük ile birbirine yapıştırmak için sesi yapışkan bir zar olarak kullanarak parçalanmış anlatıların yan yana gelerek oluşturduğu bir insan bedeni sunar. Bu şekilde benlik, ilişkisel pratiklerin sürdüğü bir ekosistemde hafızanın ve geleceğin birbirini aşındırdığı, kendisinin (ve diğerlerin) sevgi ve var oluşuna (var oluşlarına) karşı ilgi arayışı içerisinde zamansallıkların karnavalını yayan bir kutlama olarak kendini gösterir.
Ardıl Yalınkılıç
Sanat pratiğinde oryantalist – oksidentalist anlatılar ve bastırılmış kimlikler bağlamlarında toplumun sosyal ve kişisel yönlerine odaklanıyor. Eğitim için gittiği Avrupa’da geçirdiği yıllarda Batı-Doğu, ötekilik ve kimlikler gibi konularla ilgili düşünmeye başladı. Bu kavramlar Türkiye’de yaşayan sanatçının işlerini etkilemeye devam ediyor.
Aroth Unknown
Mühendislik okuduğu İTÜ’den ayrılıp Bilgi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat bölümünde eğitimine devam eden aktivist, DJ ve drag sanatçısı. Şu anda müzik kariyerine odaklanan Aroth, sahne almaya ve performanslarına devam ediyor.
Berat Bebek
Trans non-binary oyuncu, sanatçı, performans sanatçısı, dijital içerik üreticisi, organizatör, serotonin kaynağı, sosyal kelebek ve profesyonel şişman. 2020’den bu yana Hollanda’da yaşayan Berat Bebek, performans ve drag sanatına yönelirken bir yandan da seramik, resim ve nakış gibi farklı disiplinler ile tanışmıştır. Queerlerin acı çeken insanlar olması gerektiği beklentisini kati suretle reddediyor.
Bongiwe Phakathi
Fotoğrafçılık ve kolaj çalışmaları ile uğraşan Güney Afrikalı sanatçı çalışmalarında tema olarak mekan ve mekansal navigasyon, topluluk, ev, Siyah kimliği ve insan failini ele alıyor.
Burçak Tekin
Yerleşik ahlak kalıpları, toplumsal cinsiyet eşitsizliği, çıplaklık ve beden politikaları -gibi- kavramları irdeleyen, trans+ görünürlüğü üzerine -ironik ve dışavurumcu bir tutumla- aktivizm yürüten seks işçisi, performans sanatçısı, içerik üreticisi, yetişkin film yıldızı.
Ceytengri
Muhafazakar Bursa’da maruz kaldığı ayrımcılığa, aile evinde gördüğü istismara, beyninin ve duyularının ‘normal’ çalışmaması sonucu duyduğu utanca tepki olarak yaratılan bir online persona. Hem diğer nöroçeşitli lubunya çocuklarla iletişim kurmak hem de sağcı trollerden Katy Perry stanlerine kadar büyük bir kitleyi terörize etmek için kullanılan bir araç. Yaşadığı atmosferde en az oksijen ve azot kadar sık bulunan şiddeti kanalize etmeye yarayan bir savunma mekanizması. Drag sanatçısı, şarkıcı, YouTuber. İstanbul’da yaşıyor.
Dewi Hartono
Görsel hikayeci olan Dewi, fikirleri keşfetmenin verdiği heyecanını tattıran şeylere dönüştürmektedir. Neticede yarım kalmış hikaye ve dünya yığınlarının içinde kendini bulan karakterleri yaratmayı ve yazmayı sevmektedir. Bir film yapımcısı olarak motivasyonunu duygusal bağların ağırlıklı olduğu öyküleri yaratmakta bulmuş.
Dirty Projector
Aralık 2001’de İstanbul’da doğdu. Küçükken amatör ressam annesiyle çizim yaparak sanatla tanıştı. Maddi imkansızlıklar ve meslek temelli eğitim alması sebebiyle ergenliğini aşçı çıraklığı yaparak geçirdi. Cep telefonuna erişmesiyle çok da iyi olmayan telefon kamerasından fotoğraf ve video çekmeye başladı. Dijital medyada doku ve boyut gözetmeden üretmek zorunda kalması sonucu fotoğraf ve video ile idealin dışında, daha “Dirty” ve kişisel ürünler çıkarabileceğini keşfetti. Dünyayı sahip olduğu iki adet kirli mercekle görmeye ve gördüğü manipüle ederek sunmaya başladı.
Elif KK
Lubunya hareketi içinde örgütlenirken dayanışma partilerinde DJ’liğe başladı, Leyla Alt, Anahit, Şahika gibi mekanlarda ve Queerwaves, Dudakların Cengi gibi etkinliklerde çalmaya devam etti. Bu sırada Onur Haftası sergisi ve Sınırsız gibi kolektif sanat oluşumlarında dokuma, etamin, suluboya gibi malzemelerle yaptığı işlerini sergiledi. Son yıllarda daha çok dijital ve/ya 3 boyutlu detaylandırdığı el üretimleri üzerine çalışıyor. Gayya Kolektif’in sergisine “stop romanticizing” isimli işiyle katılırken, Şahika’da “magical realisTik” isimli pop up sergisini düzenledi. Anti hiyerarşik, etik/politik olarak uyuştuğu, queerler için güvenli alanlarda işlerini sergilemeye ve DJ’liğe devam ediyor.
Eloy Cruz Del Prado
Performans ve enstalasyon sanatçısı. Çalışmalarında samimiyet, cinsellik, ilgi, sevgi, mücadele ve özgüvenin gibi konuları odağına alan sanatçı, yeni toplumsal düşlemelerin ve muhalefetin büyümesini sağlayan normatif olmayan kimlikler üzerinden bu araçlara odaklanıyor.
Elyla
Non-binary performans sanatçısı ve aktivist. Çalışmaları video-performans, enstalasyon, foto-performans, deneysel tiyatro, radikal aktivizm ile bölgeye özel politik müdahaleler arasında gidip geliyor. 2018’de Cisneros Fontanals Sanat Vakfı tarafından Yükselen Sanatçı bursu almış ilk Nikaragualı olan Elyla işlerini, New York, Havana ve Nikaragua bienallerinde sergiledi. Orta Amerika bölgesinde transfeminist ve dekolonyal etkileri yaratabilmek için Nikaragualı akademisyen, sanatçı ve aktivistler tarafından oluşturulmuş Operación Queer (2013) kolektifini kuran sanatçı, Managua’da yaşıyor.
Emir Kaya
İstanbul’da yaşayan sanatçı, kentin antik ve güncel tarihinden, alt kültürlerinden, mitolojiden, Anadolu medeniyetlerinden ve Türkiye siyasi tarihinden ilham almaktadır. Toplumsal konuları ve hayatındaki insanları masallaştırdığı resimlerde çağlar ve kültürler ötesi referanslar vermektedir. Rönesans yoğunluğunda, yer yer cinselliğin ve gerilimin ön plana çıktığı figüratif resimleri iyi ve kötü, fail ve kurban, kadın ve erkek gibi zıtlıklara işaret ederken ressamın kendisi hermafrodit formları araştırmaktadır.
Jacquie Davis
Engelli, şişman, queer ve aktivist. Farfaralıklarını ürettiği birçok sanat tarzının bir çeşidi olarak görüyor. Feminists Against Ableism, GeenDorHout gibi aktivist örgütlerde ve henüz ismini bulamamış birçok aktivizm projesinde yer alıyor. Tutkusu olan sanatı ve özellikle de yazarlığı aktivizm için kullanıyor. Şiir, şarkı sözü ve öykü yazmanın yanı sıra resim, boya, dikiş ve fotoğrafçılıkla da uğraşmaktadır.
Jayda Reeberg
Etrafa karşın varoluşumun çeşitli boyutlarını renk karışımlarının sihrine çevirerek kendi dilini üreten sanatçı, post-kolonyal teori, kültürel/ruhsal kimlik ve hiphop kültürü arasında köprü kuran çalışmalardan ilham alarak, bu yönleri resimde örneklemenin yollarını araştırıyor.
Kabi Kimari
Nairobi’de doğan ve ikamet eden 24 yaşında bir trans agender multidisipliner sanatçı, fotoğraf, resim, film ve dijital sanat üzerinden imgeler yaratıyor. Aynı zamanda bir dövme sanatçısı, moda tasarımcısı ve stilist. Çalışmaları postmodern bir dünyada Afrika maneviyatının derinliklerini ile günlük hayatımızı dikte eden gözle görülür ve görülmez güçlerin arasındaki ilişkiyi incelemekte. Cinsellik ve beden imgeleri ile ilgili beklentileri boşa çıkarıp bu konuları gerçeküstü bir şekilde işleyerek çalışır. Akıl sağlığı ve maneviyat ile olan ilişkisi, işlerinde büyük yeri olan bir temadır. Aşkın yüce ve kapitalizmin ölü olduğu yeni dünyaları düşleyen çevrimiçi takas pazarı olan Ujamaa’nın kurucusudur. Kurum içi kreatif direktör, dijital sanatçı ve etkinlik organizatörü olarak zevk, aşk ve iyileşmenin bir direniş biçimi olarak kullanan Metamour adlı queer organizasyonda da yer almaktadır.
Kins of Spade
Kendini “sadece kelimelerle oynamak için gün yüzüne çıkan bir münzevi” olarak tanımlayan sanatçı, okuyucularını duygusal, saf ve nükteli şiir ile nesir sanatı aracılığıyla kendine çekerek, onları dünyayı kelimeler ile nasıl deneyimlediği konusunda meraklandırmayı seviyor.
Kofi Maqhawe Dotsey
Gana-Güney Afrikalı çok disiplinli sanatçı. Kimlik, cinsellik ve maneviyat standartlarını kışkırtan sanat eserleri yaratıyor. Çalışmaları, “şimdi” olan şeyler ile başa çıkmaya odaklanmakta ve bir araştırma biçimi olarak bedeni ve keşfi aracılığıyla uzay ve zamanın beraberliğini kurmakta. Yeterince temsil edilmeyen kitleleri sanatıyla savunan Kofi, aynı zamanda Afrika’da ortak sanat üretimini amaç edinen Pyramidkofi’nin de kurucusudur.
Manuel Tzoc Bucup
Queer Maya k’iche’ bir şair, görsel ve performans sanatçısı Manuel Tzoc Bucup, Iximulew, Guatemala’da yaşıyor. Çalışmaları kesişimsel olup şiir dilini ve görsel sanatları toplumsal cinsiyet, kimlik, beden, kökenler, hafıza, dil, görüntü, obje, cinsel muhalefet ve bütün bunların mümkün olabildiği kesişimlere yoğunlaşan toplumsal gerçeklikleri keşfetmek için kullanıyor.
Metehan Törer
2014-2018 yılları arasında Hacettepe Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Bölümünde lisans eğitimini bitiren sanatçı, 2018 yılında aynı üniversitenin Güzel Sanatlar Enstitüsünde yüksek lisans eğitimine başladı; 2021 yılında “Sanatta Cinsiyet ve Kimlik Tartışmasında Akışkanlık Arayışı” (The Search Of Fluidity And Discussion Of Sexuality And Identity In Art) başlıklı tezini yazarak yüksek lisans eğitimini tamamladı. İlk kişisel sergisi “Transobje” 2020’de Galeri Siyah Beyaz, Özel Şeyler’de; ikincisi “Teratoma” 2022’de Evliyagil Dolapdere’de açıldı. Çeşitli şehirlerde karma sergilerde de yer alan sanatçı, Ankara’da yaşamaya ve üretmeye devam ediyor.
Moenirah Daniels
Çağdaş sanat pratikleri ile eğitici sanat platformları geliştirme deneyimi ve Market Photo Workshop diplomasına sahip non-binary proje yöneticisi ve koordinatörü Daniels, hayatını ve çalışmalarını Johannesburg’da sürdürüyor. Centers of Learning for Photography in Africa (CLPA) için elektronik gazete, Güney Afrika Fotoğrafçılığı ödül platformu olan democraSEE, 10:10 ve 10:queer platformları, Afrika kıtasındaki Fotoğrafçılık Eğitimi ve Öğrenme Girişimleri için anket ve etkileşimli dijital harita; “Five Photographers: A tribute to David Goldblatt” (Johannesburg, Maputo, Lesotho, Makhanda, Durban ve Mali; 2018-2019), Kerkennah01 (Tunus, 2018), Resist(e) (Fransa, 2017), Cities and Memory (Danimarka, 2016) sergileri ile 2015’te Mali’de gerçekleşen Bamako Biennale’in bir parçası olan Tierney Fellowship’in “Against Time” sergisinin koordinatörlüğü gibi çeşitli projelerde yer aldı. Afrikalı fotoğrafçıların gelişimi için çalışan Photo: ile 5 senelik işbirliği aracılığıyla imza atan Daniels, günümüzde çeşitli medya projeleri yönetmekte ve koordine etmektedir.
Neuro Elfje
Sanatını ruh sağlığıyla ilgili yaşadığı sorunlarıyla baş etmenin bir aracı olarak tanımlayan Neuro Elfje, uzun tedavi ve terapilerin ardından 2019’da otizm tanısı aldı. Ertesi yıl, eklemlerinin ve diğer bedensel fonksiyonlarını etkileyen bir genetik bağ dokusu hastalığına sahip olduğunu öğrendi. İzolasyon ve beceriksiz el ameliyatlarından ötürü 2020’yi iyileşme süreci olarak geçirdi. Bu sırada çizim ya da boyama yapamadı ancak yazabildiğini keşfedip nöroçeşitlilik, engellilik ve akıl hastalıkları hakkında bir blog açtı. Hala iyileşme sürecinde olan Elfje, yakın zamanda sanatsal üretimlerine dönebilmeyi umuyor.
Ruben Barrios Rodriguez
Kolombiya’nın Barranquilla şehrinden gelen görsel sanatçı kendisini muhalif bir queer olarak tanımlıyor. Eğitimini tamamladığı Universidad del Atlantico’da lisans tezi ödülü aldı, farklı ulusal ve uluslararası programlara ve sergilere seçildi. Amsterdam’da bulunan Prince Claus Kültür ve Kalkınma fonu tarafından verilen Prince Claus Seed Ödülünün de aralarında bulunduğu birçok ödül ve bursa değer görülmüş, Avustralya ve Almanya gibi ülkelerde sergilere davet edilmiştir.
SPNDEX
23 yaşındaki çok disiplinli görsel sanatçı, yarı Surinam yarı Hollandalı bir trans maskülen. Arhnem’de doğdu, çalışmalarını Uthrecht’e sürdürüyor. Animasyon ve film eğitimi aldı ancak illüstrasyon, baskı, çizgi roman, dergi, performans gibi dallara da ilgi duyuyor. Çalışmalarında mizah ve naifliği, müstehcenlikle LGBTİ+ temalarını bir arada işliyor.
Syntia
2000 yılında Sakarya’da doğup lise yıllarından beri İstanbul’da yaşayan Syntia, çocukluğunda kendini ifade etmekteki zorlanışı ve çevresinden kopukluk hisleri nedenleriyle sanata ilgi duymaya başladı. Şu an Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sahne Dekorları ve Kostümü bölümünde eğitim görüyor; resim, heykel, enstalasyon, performans sanatı ve drag ile üretim sürecini ve ifade biçimlerini çeşitlendirmeye devam ediyor.
Üzüm Derin Solak
İstanbul’da yaşayan ve şehirdeki LGBTİ+ mücadelesinin ve Beyoğlu eğlence hayatının bir parçası olan aktivist, işletmeci, DJ ve fotoğrafçı. Pandemide işini kaybedince ergenliğinden beri tutkunu olduğu fotoğrafçılığa başladı; İstanbul’da sokak fotoğrafları çekerek başladığı serüveninde karantinanın sosyokültürel, psikolojik ve ekonomik yansımalarını aktarmaya odaklandı. İstanbul LGBTİ+ sosyallikleri içinde salt mağduriyet hikayeleri ve hak ihlalleri dışında gündelik eskizlerle biyografik portreler çekerek, şehir hafızası dahilinde paylaşım alanlarını aktararak, kriminalize etmeden kendi sosyal ilişki çemberindeki ya da queer komünitelerin çeşitli etkinlik, alan ve dinamikleri içinde cinsiyet kimlikleri, yönelim çeşitlilikleri, sosyal, sınıfsal ve kültürel farklılıkları ve bağlarını da vurgulayarak kendi iç yaşayındaki ‘normal’ formunu fotoğraflarında ifade ediyor. Karantina boyunca feminist eylemler başta olmak üzere çok sayıda eylem fotoğrafı çekti. Güncel olarak Türkiye koşullarında her iki alandaki politik süreçleri ve dayanışma biçimlerini bireysel ve kitlesel olarak anlatmaya çalışıyor. Sektörel ve kolektif anlamda çoğunlukla cis-heteronormatif erkek gözüyle anlatılan, biçimlendirilen, belgelenen fotoğraf üzerine trans bir kadın olarak otobiyografik bir anlatımla queer feminist bir perspektifle nasıl olurdu sorularını da sorarak fotoğraflar üretiyor.
Yasemin
1996, İstanbul doğumlu olan Yasemin, lisans eğitimini Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümünde tamamladı. Şu an Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Bölümünde lisansüstü eğitimine devam ediyor. Fotoğraf, video, dijital sanat ve enstelasyon gibi pratiklerden faydalanarak kavramsal temelli kurgusal işler üretiyor. Eserlerinde beden-iktidar ilişkisi, toplumsal cinsiyet vurgusu, ırk ve kimlik gibi kavramları kullanmakta ve öğretilmiş cinsiyet normları ile eklemlenmiş, ideal beden gibi stereotiplere sıkışmış karakterler yaratıp onları protesto amaçlı kullanıyor.
“THROUGH THE WINDOW 3 SERGİ AÇILIŞI: ATLIKARINCA BİR SOHBET” başlıklı sohbetin hemen ardından Club Coweed’in ev sahipliğinde Türkiye saatiyle 22:30’da başlayacak olan çevrimiçi partimde DJ’leri DJ Shahmaran (NL), Mx. Sür (TR) ve Kerem (TR) olacak!
Sponsored by the Rosa Luxemburg Stiftung with funds of the Federal Ministry for Economic Cooperation and Development of the Federal Republic of Germany. The content of the publication is the sole responsibility of Velvele and does not necessarily reflect the position of RLS.
