Yaşadığımız topraklarda her zaman insanlar egemen topluma ters düşen düşünceleri, etnik kökenleri, inançları, cinsel yönelimleri veya cinsiyet kimliklerinden dolayı yok sayıldığı için böyle bir başlık koymak istedim. O boşluğa ise son zamanlarda çok konuşulup ve Ticaret Bakanlığının gökkuşağı temalı ürünlere 18+ ibaresi koyma zorunluluğu getirmesiyle birlikte yine yok sayılan LGBTİQ+ çocukları koymak istiyorum: “LGBTİQ+ Çocuklar” Vardır!
Toplumdaki heteroseksist ve ikili cinsiyet anlayıştan dolayı kendini ifade edemeyen ya da ifade etmekte zorlanan LGBTİQ+ çocuklara güvenli alanlar oluşturmak yerine yokmuş gibi davranmak yaşadıkları sorunları artırıyor, onları daha da yalnızlaştırıp kırılgan hale getiriyor. Bu sebepler yüzünden hissettikleri ve/veya olmak istedikleri gibi yaşamakta zorluk çeken LGBTİQ+ çocukların yok sayılması beraberinde sayısız sorunu da beraberinde getiriyor. Gelin bu sorunlar neymiş bakalım:
“AB Temel Haklar Ajansı tarafından (FRA) yürütülen bir araştırmaya göre, araştırmaya katılan LGBT kişilerin en az %60’ı cinsel yönelimlerinden veya cinsiyet kimliklerinden ötürü okulda olumsuz yorumlara veya uygulamalara şahsen maruz kalmıştır. Anketi yanıtlayanların %80’i, bir okul arkadaşlarının LGBT olarak algılanması sonucunda, ona yönelik olumsuz yorumlar veya uygulamaların ortaya konulduğuna şahit olmuştur.” (KAOS GL, 2014)
“2006 yılı ILGA-Europe ve IGLYO’nun ortak olarak yaptıkları araştırmalarda sorulara yanıt verenlerin %53’ünün okulda zorbalığa maruz kaldıklarını tespit etmiştir. İrlanda’da Eğitim ve Bilim Bakanlığı tarafından finanse edilen araştırma İrlanda okullarında yüksek oranda homofobik zorbalık olduğunu ortaya çıkarmıştır: araştırmaya göre okullardaki öğretmenlerin büyük çoğunluğu (%79) okullarındaki sözel homofobik zorbalığın ve önemli bir bölümü de (%16) okullardaki fiziksel zorbalıkların farkındalar. Araştırma aynı zamanda soruları yanıtlayan katılımcıların %90’ının okullardaki zorbalık karşıtı yönetmeliklerin lezbiyen, gey, biseksüel ve transgender kişileri içermediğini belirttiler.” (Kaos GL Eğitim Grubu , 2014)
“LGBT öğrencilere yönelik olumsuz davranışların sıklığı göz önünde bulundurulduğunda, araştırma sonuçlarına göre 3 LGBT çocuktan 2’sinin okuldayken kimliğini saklı tutması hiç şaşırtıcı değildir.” (Sertoğlu, 2021)
Yukarıdaki üç araştırma LGBTİQ+ çocukların benim için yaşamın birçok noktasını etkileyen ve değişim için en önemli yerlerinden biri olan eğitim alanında hafife alınamayacak şekilde zorbalığa ve dışlanmaya maruz kaldıklarını gösteriyor. Peki ya diğer ortamlarda durumlar nasıl ve bu durumların çocuklar üstündeki etkisi ne?
“…neredeyse her iki GLQ gençten biri heteroseksüel gençlerden daha fazla çevrimiçi akran mağduriyeti yaşamaktadır. Bu oran cisgender yetişkinlerde dörtte bir şeklindedir.” (SET & AKYILDIZ, 2019)
“Amerika Birleşik Devletleri’nde mağduriyet deneyimlerini inceleme amacıyla yapılan meta analiz çalışmasında 1992 ve 2009 yılları arasında gerçekleştirilen 386 çalışmanın bulguları değerlendirilmiştir. İncelenen 386 çalışmanın tamamında lezbiyen, gey ve biseksüel ergen ve yetişkinlerin %50’sinin cinsel tacize maruz kaldığı ortaya çıkmıştır.” (SET & AKYILDIZ, 2019)
“ABD’de 13-24 yaş arasında 40 binin üzerinde LGBTİ+ ergenle/gençle gerçekleştirilen ‘National Survey on LGBTQ Youth Mental Health 2020’* araştırmasının bulguları LGBTİ+ ergenlerin/gençlerin; • %68’inin kaygı (anksiyete) bozukluğu yaşadığını, • %33’ünün en az bir kez fiziksel şiddete maruz kaldığını, • %40’ının son 12 ay içinde intiharı düşündüğünü, • En az bir kez intiharı deneyenlerin oranının natrans ergenlerde/gençlerde %11 iken, trans ve non-binary ergenlerde/gençlerde %21 olduğunu göstermiştir.” (Sertoğlu, 2021)
Yapılan araştırmalar LGBTİQ+ çocukların aile, okul çevresinde ve internet ortamında akranlarına göre daha fazla şiddet ve istismara maruz kalıp toplumdan dışlandığını gösteriyor. Bu da LGBTİQ+ çocukların ruhsal olarak kötü hissetmelerine neden oluyor. Bundan dolayı eğitimdeki başarı oranları etkileniyor, çocuklarda intihar, alkol ve madde bağımlılığı, yeme bozukluğu gibi riskli sonuçlar meydana çıkıyor. Çocuklara bunları yaşatan şey ise onların toplumdan dışlanmalarına ve yok sayılmasına, görmezden gelinmesine neden olup şiddete, istismara karşı adım atmayan hetero-patriyarka, ikili cinsiyet sistemi ve onun koruyuculuğunu üstlenip yeniden üretilmesini sağlayan kurumlardır.
Bu araştırmalara ve dikkat çektikleri noktalara rağmen LGBTİQ+ çocukları toplumdan dışlama anlamına gelen yok saymak/görmezden gelmek bu sorunları düzeltmiyor tam tersine daha da derinleştiriyor. O yüzden yok saymak/görmezden gelmek yerine LGBTİQ+ çocuklara güvenli ortamlar sağlanmalıdır. Bunun için ise eğitim müfredatına kapsamlı cinsel eğitim (cinsiyet çeşitliliğini, cinsel yönelimleri, toplumsal cinsiyeti, sağlıklı cinsel ilişkiyi vb. şeyleri içinde barındıran eğitim) alınmalı, bu eğitim sadece öğrencilere değil ailelere ve gelecekte eğitimci olacak kişilere de yine aynı şekilde kapsamlı bir şekilde verilmelidir. Okullara öğrenci sayısına göre bu eğitimi almış güvenilir psikolojik danışmanlar atanmalı böylelikle öğrencilerin sosyal hizmet ihtiyaçları sağlanmalıdır. Yine okullarda süregelmiş heteroseksist, ikili cinsiyetçi anlayışa karşı kampanyalar yapılmalı, LGBTİQ+fobik zorbalığın üzerine giden yasal düzenlemeler ve zorunlu politikalar uygulamaya koyulmalıdır.
Yukarıdaki önerilerin tüm çocuklara güvenli alanlar sağlayabilmek için önemli adımlar olacağına inanıyorum fakat bunları eğitim ve medya gibi elinde bulundurduğu aygıtlarla hetero-patriyarkayı, ikili cinsiyet sistemini yeniden üretmeye çalışan ve LGBTİQ+ çocukları yok sayan bir iktidardan isteyip hemen olmasını beklemenin pratikte bir karşılığı olmayacaktır. Bu yüzden kendi oluşturduğumuz güvenli alanlarda, sivil toplum kuruluşlarında, örgütlerde birbirimize kenetlenip daha güçlü bir mücadele ile önerileri kazanım haline dönüştürebilir, farkındalık yaratarak kurumları harekete geçmeye zorlayabiliriz.
*Amerikan Ulusal LGBTQ Gençliği Ruh Sağlığı Araştırması 2020
Ana görsel: Aslı Alpar
Kaynakça:
KAOS GL. (2014). LGBTİ çocukların güvenliğe ve eşitliğe hakkı var. Avrupa Konseyi İnsan Hakları Komiseri.
Kaos GL Eğitim Grubu . (2014). LGBT ÇOCUKLAR İÇİN NE YAPMALI?
Sertoğlu, E. (2021). LGBTİ+ Öğrencileri Aile ve Okul Kıskacına Karşı Nasıl Korumalı? Kaos GL Derneği.
SET, Z., & AKYILDIZ, A. (2019). Sexual Abuse in Children and Adolescent LGBT Individuals. 2nd International Congress On New Horizons In Education And Social Sciences (ICES-2019) Proceedings, (s. 296-306). Istanbul-TURKEY.
Yararlı Linkler:
Avrupa Okullarında Genç LGBT’lerin Durumu
Nesnenin Çocuk Hali: LGBTİ Çocuklar ve Eğitim
“LGBT ÇOCUKLAR İÇİN NE YAPMALI?”
LGBTİ+ ÖĞRENCİLERİ AİLE VE OKUL KISKACINA KARŞI NASIL KORUMALI?
